Ja i moje otoczenie
1. Tożsamość osobista to obraz własnej osoby, tworzony dzięki dostrzeżeniu przez człowieka swojej odrębności od innych ludzi. Składają się na nią cechy fizyczne, np. wygląd, oraz cechy psychiczne, takie jak charakter czy inteligencja.
2. Samorealizacja polega na poszerzaniu wiedzy, rozwijaniu umiejętności, realizowaniu własnych planów życiowych, a także na podejmowaniu działań na rzecz społeczeństwa.
3. Konsumpcyjny tryb życia przejawia się w gromadzeniu dóbr materialnych.
4. Socjalizacja polega na przyswajaniu przez człowieka wartości, postaw i zachowań charakterystycznych dla jego otoczenia. Proces ten trwa całe życie.
5. Rola społeczna oznacza pełnienie przez człowieka określonej funkcji w społeczeństwie. Z rolami społecznymi związane są oczekiwania ze strony otoczenia (wymogi, prawa, zakazy, nakazy). Ludzie pełnią jednocześnie kilka ról społecznych. W wypadku gdy dana osoba nie jest w stanie ich godzić, mówi się o konflikcie ról.
6. Konflikt jest zaburzeniem relacji międzyludzkich, do którego dochodzi w wyniku różnicy zdań na określony temat.
7. Sposoby rozwiązywania konfliktów to: unikanie konfliktu, uleganie, rywalizacja, wspólne rozwiązywanie problemu, postawa kompromisowa.
8. Grupą społeczną nazywamy zbiorowość co najmniej trzech osób, połączonych trwałymi więziami. Istnieje kilka podziałów grup społecznych ze względu na liczebność (małe i duże), rodzaj więzi (formalne i nieformalne), rodzaj członkostwa (pierwotne i wtórne) oraz trwałość (trwałe i krótkotrwałe).
9. Funkcje rodziny to: prokreacyjna, socjalizacyjna oraz opiekuńcza.
10. Statut szkoły jest dokumentem regulującym funkcjonowanie danej placówki, przygotowywanym przez każdą szkołę samodzielnie.
11. Władze szkolne tworzą: dyrektor, rada pedagogiczna i rada szkoły (jeśli została powołana).
12. Rada samorządu uczniowskiego i samorządy klasowe składają się z przedstawicieli uczniów. Wykonują oni różnorodne zadania na rzecz szkoły i społeczności szkolnej.
13. Normy społeczne to zasady i wzorce zachować obowiązujące w danym społeczeństwie. Dzielimy je na formalne (normy prawne) oraz nieformalne (normy religijne, obyczajowe i moralne).
14. Tolerancja oznacza poszanowanie dla cudzych poglądów, uczuć, obyczajów, zachowań i wyglądu, nawet jeśli całkowicie różnią się od naszych. Przeciwną postawą jest nietolerancja: rasowa, religijna, polityczna lub narodościowa.
Naród i społeczeństwo
1. Społeczność lokalną tworzą mieszkańcy najbliższej okolicy - osiedla, wsi lub małego miasta. Łączą ich więzi wynikające z częstych kontaktów oraz tradycja lokalna.
2. Naród to zbiorowość ludzi, którzy mają wspólne pochodzenie, tradycję i kulturę oraz mówią tym samym językiem. Najczęściej mieszkają na terenie jednego państwa.
3. Dziedzictwem narodowym nazywa się najważniejsze dzieła sztuki, zabytki i obyczaje danego narodu.
4. Tożsamość narodowa oznacza poczucie więzi z osobami należącymi do tego samego narodu.
5. Symbole narodowe posiada większość państw na świecie. Są to: flaga, godło oraz hymn.
6. Ojczyzna to dla danej osoby kraj zamieszkania, urodzenia lub państwo, z którego pochodzą jej przodkowie. Człowieka łączy z ojczyzną szczególnie silna więź uczuciowa.
7. Patriotyzm oznacza miłość i szacunek do ojczyzny, połączone z wypełnianiem obowiązków wobec niej.
8. Kosmopolityzm polega na uznawaniu za swoją ojczyznę całego świata, a jednocześnie - podważaniu postawy patriotycznej i braku zainteresowania sprawami własnego narodu.
9. Nacjonalizm to podporządkowanie losów obywateli interesom narodu, a także dążenie do jego rozwoju nawet kosztem innych nacji.
10. Stereotypem nazywa się uproszczony pogląd utrwalony w danej zbiorowości, wynikający z niepełnej wiedzy na określony temat. Może dotyczyć np. konkretnego narodu. Wyróżnia się stereotypy pozytywne i negatywne.
11. Mniejszości narodowe to grupy osób innej narodowości niż dominująca na terenie danego państwa. Ich członkowie najczęściej dążą do zachowania własnej kultury, języka oraz tradycji, czyli tożsamości narodowej. Natomiast mniejszości etniczne, choć wyróżniają się charakterystycznymi zwyczajami lub językiem, tworzą jeden naród wraz z resztą mieszkańców kraju.
12. Polonią nazywamy grupy polskich emigrantów i ich potomków, mieszkające poza granicami Polski i zachowujące swoją tożsamość narodową.
13. Społeczeństwo to zorganizowana zbiorowość zamieszkująca określone terytorium, np. kraju, którą łączą więzi wynikające ze wspólnego udziału w wielu dziedzinach życia.
Państwo
1. Państwo to terytorium oddzielone granicami, zamieszkiwane przez trwałą wspólnotę ludzi (społeczeństwo). Cechy państwa to terytorium, suwerenność i przymusowość.
2. Ustrój polityczny to forma sprawowania władzy w państwie. Określa on relacje między organami sprawującymi władzę, zasady prawne istniejące w kraju oraz prawa i obowiązki obywateli.
3. Republiką nazywa się formę rządów, w której najwyższe organy władzy (prezydent i parlament) wyłaniane są przez społeczeństwo w wyborach. W ten sposób obywatele współdecydują o losach państwa i ponoszą za nie odpowiedzialność.
4. Autorytaryzm jest ustrojem politycznym zachowującym pewne cechy demokracji, np. wybory, własność prywatną. Jednocześnie władze podporządkowują sobie całe życie publiczne i zwalczają np. oficjalnie działającą opozycję.
Totalitaryzm to ustrój polityczny, w którym władzę skupia w swoich rękach jedna partia. Sprawuje ona pełną kontrolę nad wszystkimi dziedzinami życia obywateli. Opozycja nie może oficjalnie działać, a wszelkie jej przejawy są tępione. Ograniczona jest m. in. własność prywatna, obowiązuje całkowita cenzura, a obywatelom wpaja się ideologię państwową.
5. Demokracja to ustrój polityczny obowiązujący w większości rozwiniętych państw świata. Gwarantuje on obywatelom liczne swobody, np. wolność słowa, a także zapewnia im możliwość wpływania na rządzących. Władzę, zgodnie z wolą większości, sprawują przedstawiciele społeczeństwa wybierani w wolnych wyborach. Może również legalnie istnieć opozycja, chronione są też prawa mniejszości.
6. Społeczeństwo obywatelskie charakteryzuje się tym, że jego członkowie nie czekają na rozwiązanie niektórych problemów przez władze państwowe i sami starają się pokonać trudności stojące przed społecznościami lokalnymi.
7. Organizacje pozarządowe działają niezależnie od władzy państwowej. Są zakładane przez obywateli dobrowolnie w celu zapewnienia pomocy innym członkom społeczeństwa w tych dziedzinach, w których państwo nie gwarantuje właściwej opieki. Nazywa się je również organizacjami pożytku publicznego.
8. Patologia władzy to sytuacja negatywnie wpływająca na społeczeństwo. Pojawia się, gdy instytucje państwowe przez długi czas funkcjonują w sprzeczności z obowiązującymi zasadami. Do zjawisk patologicznych, występujących czasem w polityce, należą m. in.: populizm, korupcja, biurokratyzacja i centralizacja.
9. Strajk to powstrzymywanie się od pracy, która ma wymóc, np. na rządzię, zmianę stanowiska w konkretnej sprawie. Wiec to spotkanie pracowników, podczas którego dyskutuje się o problemach aktualnie występujących w miejscu pracy. Demonstracja, to publiczne wystąpienie jednej osoby lub zbiorowości, mające na celu ujawnienie poglądów i opinii na dany temat. Obywatelskie nieposłuszeństwo to świadome, odbywające się bez użycia przemocy naruszenie przez obywateli prawa uznanego za niesprawiedliwe.
Mój udział w życiu gospodarczym
1. Funkcje pieniądza w gospodarce to: mierzenie wartości towarów i usług, pełnienie roli środka płatniczego oraz umożliwienie gromadzenia oszczędności.
2. Gospodarkę kraju tworzą przedsiębiorstwa i instytucje, które wytwarzają produkty i zaspokajają różnorodne potrzeby ludzi. Do najważniejszych działów gospodarki należą przemysł, usługi i rolnictwo.
3. Popyt to ilość towarów i usług, którą konsumenci chcą i mogą kupić po określonej cenie w i konkretnym czasie.
4. Podaż jest ilością dóbr, którą producenci mogą wytworzyć i dostarczyć na rynek w danym czasie po określonej cenie.
5. Konkurencja polega na rywalizacji o klienta wielu firm oferujących produkty lub usługi tego samego typu. Przebiega ona w zakresie: cen, jakości oraz dostępności towarów i usług, a także okresu gwarancji. O monopolu mówi się, gdy na rynku dominuje jeden wytwórca określonego produktu czy dostawca usługi.
6. Gospodarstwa domowe tworzą najczęściej rodziny zamieszkujące razem i utrzymujące się ze wspólnych dochodów. Wyróżnia się gospodarstwa indywidualne i zbiorowe.
7. Podatki to określone prawem świadczenia pieniężne, które obywatele są zobowiązani płacić na rzecz państwa oraz władz lokalnych.
8. Produkt krajowy brutto to wskaźnik ekonomiczny, za pomocą którego określa się stan gospodarki, najczęściej w skali roku.
PKB = wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych na terenie kraju (pomniejszonych o koszty ich produkcji) + wydatki na konsumpcję i inwestycje + dochody z pracy + zyski z kapitału
9. Budżetem państwa nazywamy coroczny plan dochodów i wydatków państwa przygotowywany przez rząd i uchwalany przez parlament.
10. Narodowy Bank Polski to najważniejszy bank w Polsce, który m.in. prowadzi politykę pieniężną państwa oraz sprawuje nadzór nad działalnością banków prywatnych.
11. Giełda jest miejscem, w którym na dużą skalę odbywa się handel, często międzynarodowy. Istnieją m.in. giełdy towarowe oraz giełdy papierów wartościowych.
12. Akcjami nazywamy papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa. Sprzedawane na giełdzie, potwierdzają one prawa ich nabywcy do części majątku firmy i udziału w jej zyskach. Przedsiębiorstwa, emitując akcje, zdobywają dodatkowy kapitał, np. na inwestycje.
13. Obligacje to rodzaj papierów wartościowych emitowanych np. przez Skarb Państwa. Kupując je, nabywca udziela pewnego rodzaju pożyczki emitentowi, którą ten zobowiązany jest spłacić po określonym czasie wraz z odpowiednim oprocentowaniem.
System polityczny państwa polskiego
1. Konstytucja to najważniejszy akt prawny i podstawa ustroju politycznego państwa. Określa ona m.in. stosunki między władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Decyduje również o kształcie i sposobie powoływania najważniejszych organów państwowych, np. sejmu i prezydenta. Konstytucja gwarantuje też prawa i określa obowiązki obywateli.
2. Prawa i obowiązki obywatela określone przez Konstytucję RP
Prawa: osobiste, np. prawo do życia; socjalne, np. prawo do ochrony zdrowia; polityczne, np. prawo do udziału w życiu politycznym; kulturalne, np. prawo do wolności i twórczości artystycznej; ekonomiczne, np. prawo do własności.
Obowiązki: wierność państwu i troska o wspólne dobro, przestrzeganie prawa, płacenie podatków, obrona ojczyzny w przypadku zagrożenia, uczęszczanie do szkoły do 18. roku życia, dbałość o środowisko naturalne.
3. Trójpodział władzy jest zasadą, według której władza w państwie dzieli się na ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Władze te są równorzędne, niezależne od siebie, wzajemnie się też uzupełniają. Taki podział znacznie ogranicza nadużycia władzy.
4. Wymiarem sprawiedliwości określa się działalność organów państwa (sądów i trybunałów), których zadaniem jest dążenie do rozstrzygania wszelkich sporów oraz osądzanie przestępstw zgodnie z obowiązującym prawem.
5. Trybunałem Konstytucyjnym nazywamy organ państwa, będącym częścią wymiaru sprawiedliwości. Bada on zgodność z Konstytucją ustaw uchwalonych przez parlament. W przypadku stwierdzenia niezgodności może uniemożliwić wejście w życie konkretnej ustawy.
6. Dwuinstancyjność sądów to zasada oznaczająca, że osoba, która wniosła sprawę do sądu I instancji i nie zgadza się z wydanym wyrokiem, może się od niego odwołać do sądu II instancji, będącego wyżej w hierarchii.
7. Zasady demokratycznych wyborów: Równość oznacza, że głosy poszczególnych wyborców mają jednakową wartość. Bezpośredniość polega na tym, że obywatele głosują na określonych kandydatów, którzy następnie wchodzą w skład organów władzy. Tajność jest zagwarantowana, gdy wyborca może zagłosować w udosobnionym miejscu. Powszechność charakteryzuje się tym, że w wyborach mogą uczestniczyć wszyscy pełnoletni obywatele.
8. Opinią publiczną nazywamy poglądy społeczeństwa dotyczące danej sprawy, często brane pod uwagę przez rządzących w trakcie podejmowania decyzji.
9. Mass media to inaczej środki masowego przekazu. Odgrywają one istotną rolę w wyrażaniu i rozpowszechnianiu opinii publicznej. Do mass mediów zalicza się telewizję, radio, prasę oraz internet.
10. Administrację publiczną tworzy zespół instytucji i urzędów powołanych do wykonywania zadań państwa, działający zgodnie z obowiązującym prawem i polityką rządu w interesie społeczeństwa. Administracja publiczna składa się z dwóch niezależnych od siebie i współpracujących ze sobą struktur - administracji rządowej i samorządu terytorialnego.
11. Sąd rejonowy działa na terenie jednej lub kilku gmin, sądząc sprawy w I instancji. Do sądu najwyższego można zaskarżyć postanowienia bądź wyroki sądów powszechnych i wojskowych. Wojewódzki sąd administracyjny orzeka w sprawie skarg na decyzje administracyjne.
Samorządna Rzeczpospolita
1. Samorządem nazywamy współpracę obywateli, dzięki której osiągają oni własne cele poprzez wybrane przez siebie organy. Wyróżnia się samorządy terytorialne, specjalne (np. lekarski) i inne, których nie można zaliczyć do pozostałych (np. uczniowski).
2. Decentralizacja władzy państwowej polega na przekazaniu przez władzę centralną części uprawnień i odpowiedzialności wspólnocie mieszkańców - samorządowi.
3. Zasada pomocniczości oznacza realizowanie przez władze centralne tylko tych spraw, którymi nie może zając się samorząd terytorialny.
4. Samorząd terytorialny składa się z gminy (wiejskiej, miejsko-wiejskiej,miejskiej), powiatu (ziemskiego, grodzkiego), województwa.
5. Prawo lokalne składa się z norm prawnych ustanowionych przez samorząd terytorialny i dotyczących wszystkich obywateli w gminie, powiecie lub województwie.
6. Uchwałą nazywamy akt prawny przyjmowany przez władze samorządu terytorialnego, tworzący prawo lokalne.
7. Władze samorządu terytorialnego. Uchwałodawcza; gmina: rada gminy w gminie wiejskiej, rada miasta w gminie miejsko-wiejskiej bądź miejskiej; powiat: rada powiatu (rada miasta w powiecie grodzkim); województwo: sejmik województwa; wykonawcza; gmina: wójt w gminie wiejskiej, burmistrz w gminie miejskiej lub miejsko-wiejskiej oraz prezydent miasta w gminie miejskiej liczącej ponad 100. tys mieszkańców; powiat: zarząd powiatu ze starostą na czele (prezydentem w powiecie grodzkim); województwo: zarząd województwa z marszałkiem województwa na czele.
8. Wojewoda to przedstawiciel Rady Ministrów, który niezależnie od organów władzy samorządowej działa w każdym województwie.
9. Karta opisu usługi zawiera informacje o sposobie realizacji konkretnego typu sprawy. Dostępna jest w punkcie obsługi klienta każdego urzędu, na stronie internetowej oraz na tablicach informacyjnych.
10. Biuletyn Informacji Publicznej to strona internetowa, którą musi posiadać każdy urząd w Polsce. Powinny znajdować się na niej informacje dotyczące organizacji i działalności urzędu, zasad obsługi petentów oraz sposobu realizacji spraw.
Polska i świat
1. Racja stanu to najważniejsze cele, do których osiągnięcia dążą przedstawiciele danego państwa, kierujący jego polityką wewnętrzną i zagraniczną.
2. Polityką zagraniczną nazywa się działania prowadzone przez władze państwa na arenie międzynarodowej, zmierzające do realizacji określonych zadań poprzez współpracę z innymi krajami lub wywieranie na nie nacisku.
3. Organizacją międzynarodową określamy zrzeszenie co najmniej trzech państw lub organizacji gospodarczych, powołane do realizacji wspólnych zadań o charakterze międzynarodowym.
4. Współpraca międzynarodowa oznacza działalność podejmowaną wspólnie przez wiele państw lub instytucji i organizacji międzynarodowych. Jej podstawą nie jest rywalizacja, lecz dążenie do osiągnięcia wspólnych celów.
5. Organy Unii Europejskiej: Parlament Europejski, Rada Unii Europejskie, Rada Europejska, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości.
6. Traktaty europejskie: Traktaty rzymskie (1957 r.), Traktat z Maastricht (1992 r.), Traktat z Nicei (2001 r.), Traktat z Lizbony (2007 r.)
7. Misje pokojowe są podstawową metodą rozwiązywania problemów współczesnego świata. Ich celem jest utrzymanie lub przywrócenie pokoju i bezpieczeństwa na danym terenie przy użyciu sił zbrojnych oddanych przez państwa do dyspozycji ONZ.
8. Główne formy migracji. Emigracja: Opuszczenie własnej ojczyzny i wyjazd do innego państwa. Reemigracja: Powrót do ojczyzny z emigracji. Imigracja: Przybycie do danego kraju z innego państwa. Uchodźstwo: Ucieczka z własnego państwa z obawy przed prześladowaniami. Repatriacja: Powrót do kraju osób wcześniej zmuszonych do jego opuszczenia.
8. Terroryzm to zaplanowane działania oparte na przemocy psychicznej lub fizycznej wobec obywateli danego państwa, mające wymusić na jego władzach określone decyzje.
9. Pomocą humanitarną nazywamy akcje na rzecz ludności cierpiącej na skutek klęsk żywiołowych lub konfliktów zbrojnych. Dzięki tym przedsięwzięciom biedne kraje otrzymują m.in. żywność i środki medyczne.
10. Globalizacja to proces zachodzący w społeczeństwie i gospodarce, który jest wynikiem takich zjawisk, jak współzależności ekonomiczne między państwami czy nasilenie przepływu ludności i technologii. Z jednej strony prowadzi on do większej integracji, nawet odległych regionów, i wzrostu gospodarczego, z drugiej - do zanikania różnic kulturowych oraz wyraźniejszego podziału na kraje bogate i biedne.
11. Podstawą NATO, sojuszu polityczno-wojskowego stał się traktat podpisany w kwietniu 1949 r. przez dwanaście państw. Unia Europejska to wspólnota państw, funkcjonująca z jednej strony jak organizacja międzynarodowa, a z drugiej - jak państwo. ONZ powstała w 1945 r. Dąży przede wszystkim do utrzymania pokoju na świecie. Rada Europy jest jedną z najstarszych organizacji działających na rzecz integracji europejskiej. Powstała w 1949 r.
Moja przyszłość zawodowa
1. System szkolnictwa w Polsce
przedszkole -> szkoła podstawowa -> gimnazjum -> szkoła zawodowa/szkoła średnia - > (szkoła policealna) -> szkoła wyższa
2. Mobilnością zawodową określa się gotowość do zmiany wykonywanego zawodu lub miejsca zamieszkania w związku z poszukiwaniem zatrudnienia.
3. Emigracja zarobkowa to puszczanie ojczyzny przez ludzi zdolnych do pracy, często dobrze wykształconych, w celu znalezienia zatrudnienia w innym państwie i poprawy warunków życiowych.
4. Staż zawodowy jest jedną z form zdobywania doświadczenia zawodowego. Dzięki niemu można poznać wymagania pracodawców i w przyszłości łatwiej znaleźć stałą pacę.
5. Dokumenty przekazywane pracodawcy przez kandydata do pracy:
CV - życiorys zawierający dane adresowe oraz krótkie informacje o wykształceniu, karierze zawodowej, umiejętnościach i zainteresowaniachl
list motywacyjny - podanie, w którym przedstawione zostają dokładniejsze informacje o predyspozycjach do wykonywania określonego zawodu.
6. Rozmowa kwalifikacyjna to jeden z etapów rekrutacji pracowników. W jej trakcie pracodawca poznaje cechy kandydata i ocenia, czy spełnia on oczekiwania firmy.
7. Kodeks pracy jest aktem prawnym określającym prawa i obowiązki pracodawców oraz osób zatrudnionych. Zawiera też informacje o organach sprawujących kontrolę nad przestrzeganiem danych norm prawnych.
8. Ubezpieczenie pracownika:
- ubezpieczenie społeczne zapewnia prawo do emerytury oraz renty
- ubezpieczenie zdrowotne umożliwia korzystanie z bezpłatnej opieki
9. Związkiem zawodowym nazywa się organizację działającą niezależnie od pracodawców, władzy państwowej oraz samorządu terytorialnego, powoływaną w przedsiębiorstwach w celu obrony wspólnych interesów pracowników.
10. Marketing polega na wyprowadzaniu przez firmę najskuteczniejszych sposobów prowadzenia działalności gospodarczej, umożliwiających osiągnięcie maksymalnego zysku i wysokiego poziomu satysfakcji klientów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz